Wybór odpowiedniej stolarki okiennej to jedna z kluczowych decyzji podczas budowy domu, remontu mieszkania czy planowania wymiany okien. Wielkość i rodzaj przeszkleń wpływają nie tylko na estetykę budynku, ale również na komfort jego mieszkańców, ilość naturalnego światła we wnętrzach oraz bilans energetyczny całej inwestycji. Jednym z pierwszych pytań, jakie zadają sobie inwestorzy, jest to o standardowe wymiary okien. Czy jednak istnieje jeden, uniwersalny standard, do którego wszyscy producenci okien się stosują?
Odpowiedź na to pytanie jest bardziej złożona, niż mogłoby się wydawać. W tym artykule rozwiejemy wszelkie wątpliwości, wyjaśnimy, co w praktyce oznaczają typowe wymiary okien i podpowiemy, na co zwrócić uwagę, aby idealnie dopasować okna do Twojego projektu.
Mit uniwersalnego standardu – co mówi norma?
Wielu klientów, poszukując okien, jest przekonanych o istnieniu ścisłych, ogólnopolskich norm określających standardowe wymiary. Warto jednak wiedzieć, że obecnie nie obowiązuje żadna ustawa ani rozporządzenie, które narzucałoby producentom konkretne, ujednolicone wymiary. Istnieje jednak dokument historyczny, do którego rynek wciąż często nawiązuje – jest to wycofana już norma branżowa BN-85/7153-02.
Ta norma branżowa BN określała tak zwane wymiary okien typowych, czyli zbiór rozmiarów zoptymalizowanych pod kątem produkcji i najczęściej stosowanych w budownictwie w poprzednich dekadach, zwłaszcza w domach jednorodzinnych i blokach z wielkiej płyty. Chociaż branżowa BN 85 7153 nie jest już wiążąca, wielu producentów wciąż posiada w swojej ofercie okna typowe, których wymiary są do niej zbliżone. Dlaczego? Ponieważ odpowiadają one wymiarom otworów okiennych w wielu istniejących budynkach, co ułatwia wymianę stolarki bez konieczności kosztownych przeróbek murarskich.
W praktyce standardowe wymiary okien typowych to po prostu najpopularniejsze i najczęściej produkowane rozmiary, dostępne “od ręki” lub z krótkim czasem oczekiwania.
Najpopularniejsze wymiary okien standardowych
Aby ułatwić orientację w ofercie rynkowej, poniżej przedstawiamy listę najczęściej spotykanych wymiarów dla poszczególnych typów okien. Należy pamiętać, że podane wartości zazwyczaj oznaczają wymiar zewnętrzny ramy okiennej, a producenci najczęściej podają je w centymetrach lub milimetrach, z dokładnością do pełnych centymetrów.
Okna jednoskrzydłowe
Okna jednoskrzydłowe to idealne rozwiązanie do mniejszych pomieszczeń, takich jak łazienki, garderoby, spiżarnie czy klatki schodowe. Ich kompaktowe rozmiary pozwalają na efektywne doświetlenie bez zajmowania dużej powierzchni ściany. Najpopularniejsze wymiary dla tego typu okien to:
- Szerokość: 565 mm, 865 mm, 1165 mm
- Wysokość: 535 mm, 835 mm, 1135 mm, 1435 mm
Popularne kombinacje to na przykład kwadratowe okno 565 × 535 mm, idealne do piwnicy, czy wyższe okna uchylne 865 × 1135 mm, często spotykane w kuchniach.
Okna dwuskrzydłowe
To zdecydowanie najczęściej wybierany rodzaj okien w polskich domach. Okna dwuskrzydłowe oferują doskonały kompromis między wielkością przeszklenia a funkcjonalnością. Mogą występować w wersji ze słupkiem stałym (dzielącym konstrukcję na dwie części) lub bezsłupkowej (słupek ruchomy, który po otwarciu obu skrzydeł tworzy jedną, dużą przestrzeń). Typowe wymiary dla okien dwuskrzydłowych to:
- Szerokość: 1165 mm, 1465 mm, 1765 mm
- Wysokość: 1135 mm, 1435 mm
Przykładowo, wymiar 1465 × 1435 mm to klasyka gatunku, którą można spotkać w tysiącach salonów i sypialni w całej Polsce.
Drzwi balkonowe i tarasowe
Kategoria okien balkonowych jest bardzo zróżnicowana. Tradycyjne drzwi balkonowe, zazwyczaj jednoskrzydłowe, mają standardowe rozmiary ułatwiające komunikację z balkonem. Najczęściej spotykane wymiary okien balkonowych to:
- Szerokość: 865 mm, 1165 mm
- Wysokość: 2095 mm, 2195 mm, 2295 mm
W nowoczesnych budynkach coraz częściej odchodzi się od standardowych rozwiązań na rzecz systemów przesuwnych. Duże drzwi tarasowe (typu HST lub PSK) to już domena okien na wymiar. Pozwalają one tworzyć spektakularne, duże przeszklenia, zacierające granicę między wnętrzem domu a ogrodem. Ich wymiary mogą sięgać nawet kilku metrów szerokości.
Okna dachowe – standardy podyktowane konstrukcją dachu
Osobną kategorię stanowią okna dachowe, znane też jako okna połaciowe. W ich przypadku mówienie o uniwersalnych standardach jest jeszcze trudniejsze, ponieważ wymiary okien dachowych są ściśle uzależnione od konstrukcji dachu. Kluczowym czynnikiem jest tu rozstaw krokwi, czyli belek, między którymi montuje się okno.
Producenci okien połaciowych oferują szeroki wybór rozmiarów, dopasowanych do najczęściej spotykanych odległości między krokwiami. Ich wysokość z kolei dobiera się w zależności od kąta nachylenia połaci dachu – im jest on mniejszy, tym okno powinno być wyższe, aby zapewnić optymalny widok i doświetlenie. Popularne wymiary okien połaciowych to na przykład 78 × 118 cm, 78 × 140 cm czy 94 × 160 cm.
Okna na wymiar – kiedy standard to za mało?
Choć okna standardowe mają wiele zalet – niższa cena, szybsza dostępność – coraz więcej osób decyduje się na zamówienie okien na wymiar. Kiedy warto rozważyć taką opcję?
- Nowoczesna architektura: Współczesne projekty domów uwielbiają duże okna i niestandardowe kształty. Narożne przeszklenia, świetliki, portfenetry czy monumentalne drzwi tarasowe wymagają indywidualnego podejścia.
- Stare budownictwo: W kamienicach i domach zabytkowych otwory okienne często mają nietypowe wymiary lub kształty, takie jak okna łukowe. Dopasowanie do nich gotowego produktu jest praktycznie niemożliwe.
- Indywidualne potrzeby: Czasami chcemy, aby okno miało idealnie dopasowany rozmiar do projektu kuchni, wysokości biurka w gabinecie czy konkretnego układu sypialni. Okna nietypowe dają pełną swobodę aranżacyjną.
Decydując się na okna na wymiar, musimy liczyć się z wyższym kosztem i dłuższym czasem realizacji zamówienia, ale w zamian otrzymujemy produkt idealnie skrojony na miarę naszych potrzeb.
Jak dobrać rozmiar okna do pomieszczenia?
Niezależnie od tego, czy wybierasz okna typowe i nietypowe, zawsze należy wziąć pod uwagę kilka kluczowych czynników, które pomogą dobrać optymalny rozmiar okien:
- Funkcja i wielkość pomieszczenia: W salonie czy jadalni zależy nam na maksymalnym doświetleniu i widokach, więc sprawdzą się tam duże przeszklenia. W łazience czy garderobie wystarczą mniejsze okna, zapewniające prywatność i wentylację. Przyjmuje się, że powierzchnia szyb powinna stanowić co najmniej 1/8 powierzchni podłogi w pomieszczeniach mieszkalnych.
- Kierunki świata: Na ścianach północnych warto montować mniejsze okna, aby ograniczyć straty ciepła. Z kolei na elewacji południowej i zachodniej można pozwolić sobie na większe przeszklenia, ale warto wtedy pomyśleć o zewnętrznych osłonach, takich jak rolety czy żaluzje fasadowe, które ochronią wnętrza przed przegrzewaniem.
- Estetyka budynku: Wymiary okien muszą być spójne z bryłą i stylem architektonicznym domu. Zbyt małe okna w dużym budynku będą wyglądać nieproporcjonalnie, a zbyt duże mogą przytłoczyć małą, zwartą bryłę.
Pomiary: Aby prawidłowo podawać wymiary okien przy zamówieniu, kluczowe jest wykonanie precyzyjnych pomiarów. Mierzy się szerokość i wysokość otworu w murze (w tzw. świetle ościeżnic) w kilku miejscach. Od uzyskanych wyników należy odjąć 2-3 cm luzu montażowego na piankę. Ze względu na ryzyko pomyłki, pomiary najlepiej zlecić profesjonalnej ekipie z firmy sprzedającej okna.
Podsumowanie
Pojęcie “standardowe wymiary okien” odnosi się dziś głównie do katalogowej oferty producentów, bazującej na historycznych normach i popularności danych rozmiarów. Nie jest to jednak żaden sztywny, prawnie narzucony standard. Zarówno okna PCV, drewniane, jak i aluminiowe są dostępne w szerokiej gamie typowych rozmiarów, ale niemal każdy producent oferuje również możliwość wykonania stolarki na dowolny wymiar.
Wybór między oknem typowym a nietypowym zależy od specyfiki projektu, budżetu i indywidualnych oczekiwań. Najważniejsze, aby ich rodzaj i wielkość były świadomą decyzją, uwzględniającą zarówno estetykę, jak i funkcjonalność, która zapewni komfort na lata.
